Koncert

STABAT MATER

(Giovanni Battista Pergolesi - 1736)

Koncert dedykowany Ojcu Świętemu Franciszkowi

z okazji V rocznicy Jego wyboru

​Bazylika pw. Naiwedzenia NMP w Markowicach
​Markowice 5
88-320 Strzelno

godz. 15:00

Wykonawcami koncertu będą muzycy Stowarzyszenia Akademia Muzyki Dawnej w składzie:
- sopran Elżbieta Izdebska
- alt Natalia Łęt
- skrzypce barokowe Irena Filuś, Beata Kozyra
- altówka barokowa Michał Juszczak
- gamba Tomasz Leszczyński
- basso continuo Paweł Pawłowicz

http://akademiamuzykidawnej.weebly.com/

Stabat Mater w dziejach muzyki pełni taką rolę, jak pieta w sztukach plastycznych. Ukazuje mękę i śmierć Zbawiciela z perspektywy cierpienia jego Matki. W rzeźbach i na obrazach Maria trzyma ciało syna na swoich kolanach, w utworach muzycznych stoi pod krzyżem, patrząc na jego konanie. Opisujący tę scenę tekst średniowiecznej sekwencji doczekał się licznych opracowań muzycznych. Każda epoka ma swoje słynne Stabat Mater: Josquin des Prez, Vivaldi, Boccherini, Dvořák, Szymanowski, Pärt… Kompozycja Pergolesiego zajmuje w tej historii odrębne i wyjątkowe miejsce. Najczęściej wydawany w wieku XVIII utwór, najpopularniejsze Stabat Mater trzech ostatnich stuleci i najsławniejsze dzieło przedwcześnie zmarłego geniusza, który właśnie tej kompozycji ową opinię zawdzięcza.

Pergolesi napisał Stabat Mater na zamówienie neapolitańskiego bractwa Cavalieri della Vergine dei Dolori, które ubiegało się o nowe opracowanie tekstu sekwencji w miejsce wykonywanego utworu Alessandra Scarlattiego. Kompozytor miał dwadzieścia pięć lat, kilka sukcesów na polu opery i zaledwie parę miesięcy życia przed sobą. Wypełniła je między innymi praca nad Stabat Mater, które po śmierci autora, niczym Requiem Mozarta, ekscytowało i poruszało wyobraźnię odbiorców.

Utwór wykonywano podczas Wielkiego Postu, gdy nieczynne były teatry operowe. Pergolesi wypełnił lukę, napisał dzieło, które mimo skromnej obsady (sopran, alt, dwoje skrzypiec i basso continuo) z powodzeniem można by wykonywać w operze, gdyby łaciński tekst zastąpić pełnym komplikacji i intryg librettem. Pełne patosu i urzekających melodii, idealnie zaspokajało pragnienia neapolitańskiej publiczności głodnej popisowych arii, olśniewających, emocjonalnych duetów, efektownych i brawurowych pasaży.

Gwałtowny i trwały sukces kompozycja zawdzięcza także temu, że choć powstała w latach 30. XVIII wieku, nie jest dziełem barokowym, należy już do następnej epoki. Wpisując się w nurt przedklasyczny, zapowiada przyszłość, której tak młody autor utworu powinien przecież doczekać.

Magdalena Łoś

Gorąco zapraszamy!